Juče je polaganjem venaca u Futogu, a u Novom Sadu predavanjima o istoriji i prigodnim programom obeležena godišnjica smrti grofa Andraša Hadika u organizaciji Sekeljsko-mađarskog kulturno-umetničko društva „Tamaši Aron” iz Vojlovice i Nacionalnog saveta mađarske nacionalne manjine.
Manifestacija je počela u Crkvi Srca Isusovog u Futogu, gde su mesni otac Antun Kopilović i temerinski paroh Tibor Seleši odslužili misu u čast vojskovođe.
Grof Andraš Hadik je husarski general koji se smatra „najodanijim husarom Marije Terezije“. Naselio je Sekelje koji su od regrutacije izbegli iz Moldavije u Bukovinu: po njemu su nazvana naselja Hadikfalva i Andrašfalva. Bio je čovek od poverenja Marije Terezije i jedan od glavnih predstavnika mađarske politike. Carica ga je 1763. godine uzdigla u čin grofa, a 1771. godine mu je poklonila komorsko imanje Futak sa pripadajućih šest naselja, a to su: Futog, Gložan, Bački Petrovac, Kisač, Rumenka i Begeč. Grof Andraš Hadik je preminuo 12. marta 1790. godine. Njegovo telo je sahranjeno u kripti rimokatoličke crkve Srca Isusovog u Futogu.
– Grof Hadik je dao izgraditi crkvu i školu za svaku versku zajednicu u našem kraju. Trudio se da sa svakim razgovara na njegovom jeziku, pa je čak i srpski naučio ovde u Futogu. Možda je njegov najznačajniji čin za nas da je zamolio papu Pija VI za relikviju, pa je tako 1779. godine sveti mučenik Evgenije, ekshumiran iz rimskih katakombi, prevezen u Futog, čiji se ostaci i danas čuvaju u crkvi. U ugovoru o donaciji pisalo je da ova relikvija treba da posluži kao obnova vere za sve vernike koji pripadaju ovom mestu, kao i za hodočasnike. Mislim da se ta namera danas ostvarila, jer su vernici došli ne samo iz južnog dela Bačke, već i iz Banata i Mađarske, rekao je otac Kopilović na misi.
U okviru mise položen je venac na grob grofa Andraša Hadika. Ištvan Pastor položio je venac u ime Saveza vojvođanskih Mađara i Pokrajinske skupštine. U ime Ambasade Mađarske u Beogradu spomen cveće položili su Pal Feješ, Atila Verebeš, Ištvan Remenji i Zoltan Kovač. U ime Generalnog konzulata Mađarske u Subotici, dr Đerđ Balog, Arpad Fremond, Žofija Pal Rigo i Ištvan Šarkezi u ime Nacionalnog saveta mađarske nacionalne manjine, a u ime novosadskog Gradskog odbora Saveza vojvođanskih Mađara vence su položili Ferenc Bagi, Boris Bajić, Roland Kabok i Aron Madaras. Karolj Ranc, Marton Nemet, Janoš Černik i Hajnalka Krizbai su položili spomen cveće u ime podunavskih Sekelja. Pored toga, vence su položili i predstavnici austrijske ambasade, članovi Udruženja za očuvanje tradicije husara iz Šomođa, članovi Vitez „Mikec Kalman” honved i husarskog banderijuma, predstavnici 7. husarskog puka i viteškog reda banderijuma iz Šikloša, kao kao i somborski priorati Viteškog reda „Svetog Đorđa”.
(Fotograf: Andraš Otoš)
Svečanost je potom nastavljena u svečanoj sali Studentskog doma „Evropa” u Novom Sadu, gde su okupljeni mogli da čuju svečani govor Riharda Huđika, člana Izvršnog odbora Nacionalnog saveta mađarske nacionalne manjine zaduženog za kulturu.
- Grof Andraš Hadik je bio izuzetan vojnik, diplomata i zemljoposednik 18. veka. Pružio je značajne usluge Mariji Tereziji i Habzburškom carstvu na raznim položajima. Hadikova istorijska uloga i dostignuća nezaobilazni su ne samo za mađarsko, već i za lokalno slovačko, rusinsko i srpsko stanovništvo. Smatramo da je izuzetno važno da se na dostojanstven način neguje njegovo sećanje, kao i da komemoracija postane tradicionalna i na nivou zajednice. Kultu Andraša Hadika mora se dati pravo mesto u kolektivnom sećanju vojvođanskih Mađara. Organizovanjem komemoracije cilj nam je da osnažimo identitet Mađara u Vojvodini i da novosadskim Mađarima stvorimo jedan praznik, koji će se hraneći se prošlošću, osnažiti sadašnjost, i usmeriti njihovu pažnju na budućnost, rekao je Rihard Huđik. .
U nastavku manifestacije, Balaž Lazar, saradnik Instituta i muzeja za vojnu istoriju, istoričar, održao je predavanje Grof Andraš Hadik, vojnik, a zatim Čaba Katona, službenik Nacionalnog arhiva Mađarske, održao je prezentaciju pod nazivom Grof Andraš Hadik, diplomata, o ovom čuvenom mađarskom husaru.
Na kraju svečanosti, novosadski plesni ansambl „Mano” Centra narodne umetnosti i opšteg obrazovanja Mađara u Vojvodini izveo je nastup pod nazivom Hadik.
Izvor: Mađar So, 15. mart 2023.